LARAS BAHASA SASTERA : GAYA BAHASA DALAM NOVEL EVOLUSI SI NAKAL/ contoh assignment bahasa melayu

1.0	PENGENALAN
	Bahagian ini menjelaskan aspek latar belakang kajian dan definisi konsep.
	1.1	Latar Belakang
		Menurut Reid (1956), bahasa dapat dibahagikan kepada dua konsep iaitu pengguna dan penggunaan. Pengguna ialah orang yang menggunakan bahasa dan menyebabkan wujudnya dialek, manakala penggunaan bahasa merujuk kepada cara sesuatu bahasa digunakan secara berbeza dalam pelbagai situasi. Oleh itu, beliau menyimpulkan konsep penggunaan bahasa menyebabkan wujudnya laras bahasa. Laras bahasa ialah kelainan bahasa yang digunakan mengikut situasi tertentu. Seseorang penutur akan mengubah laras bahasa bergantung kepada situasi sesuatu peristiwa bahasa itu berlangsung. Terdapat pelbagai jenis laras bahasa dalam bahasa Melayu. Antaranya ialah laras sastera, laras sukan, laras sains, laras iklan dan sebagainya. Setiap jenis laras mempunyai ciri-cirinya tersendiri yang membolehkan pengguna bahasa mengenal pasti laras tersebut. Dalam kesemua jenis laras bahasa, pelajar paling kerap terdedah kepada laras bahasa sastera. Kesusasteraan Melayu atau lebih dikenali sebagai Komsas telah diperkenalkan pada 11 Jun 1999 sebagai komponen yang wajib dalam mata pelajaran bahasa Melayu sekolah menengah. Oleh itu, pengkaji membuat kajian ini untuk membantu para pelajar meningkatkan pengetahuan tentang penggunaan gaya bahasa dalam laras bahasa sastera.
	1.2	Definisi Konsep
		1.2.1 Laras Bahasa Menurut Asmah Hj. Omar (1987), laras ialah ciri-ciri khusus dalam penggunaan bahasa menurut bidang penggunaannya. 1.2.2 Sastera Menurut Syed Ali Ashraf (1989:36), sastera bukan sahaja merupakan satu bentuk ilmu yang berseni tetapi sastera merangkumi segala aktiviti manusia secara kreatif. 1.2.3 Gaya Bahasa Menurut Leech dan Short (1981), gaya bahasa ialah cara menggunakan bahasa dalam konteks tertentu untuk mencapai tujuan tertentu. Gaya bahasa mempunyai banyak jenis dengan istilah-istilah yang berkaitan dengannya. Berdasarkan pernyataan di atas, dapatlah disimpulkan bahawa gaya bahasa dalam laras bahasa sastera bermaksud penggunaan bahasa yang berseni dan kreatif.

2.0

OBJEKTIF KAJIAN

Objektif kajian ini adalah seperti yang berikut:

(a)

Mengenal pasti dan menyenaraikan gaya bahasa dalam novel Evolusi Si Nakal,

(b)

Mengelompokkan gaya bahasa sastera berdasarkan jenisnya dalam novel Evolusi Si Nakal.

3.0

KEPENTINGAN KAJIAN

Hasil kajian ini adalah untuk:

(a)

Menambah dokumentasi kajian yang berkaitan dengan laras bahasa sastera dalam bahasa Melayu

(b)

Dijadikan sumber rujukan kepada generasi akan datang

(c)

Menambah pemahaman para pembaca tentang laras bahasa sastera dalam bahasa Melayu.

4.0

SKOP KAJIAN

Fokus kajian iniialah laras bahasa sastera dalam novel Evolusi Si Nakal, karya Almar Nalea. Aspek yang difokuskan oleh pengkaji ialah gaya bahasa.

5.0

BATASAN KAJIAN

Kajian ini berdasarkan penggunaan gaya bahasa sastera dalam novel Evolusi Si Nakal, karya Almar Nalea. Novel ini mengandungi 62 bab, tetapi pengkaji hanya membuat kajian dari bab 15 hingga bab 56 sahaja, iaitu dari muka surat 121 hingga 485 sahaja.

6.0

KAEDAH KAJIAN

Dalam bahagian ini, kaedah pemerolehan data dan kaedah penganalisisan data akan dihuraikan.

Kaedah Kepustakaan

Pengkaji memanfaatkan institusi perpustakaan untuk mencari bahan bertulis seperti buku teks, buku rujukan dan majalah. Selain itu, pengkaji juga menggunakan laman sesawang untuk memperoleh maklumat tambahan yang berkaitan dengan kajian.

6.1

Pemerolehan Data

Dalam kajian ini, pengkaji menggunakan kaedah kajian teks, iaitu teks moden. Teks moden yang digunakan ialah novel Evolusi Si Nakal, karya Almar Nalea.

6.2

Penganalisisan Data

Pada peringkat ini, pengkaji membaca bahan bertulis seperti majalah, buku teks, buku rujukan dan sumber-sumber lain. Melalui cara ini, pengkaji memperoleh maklumat berkaitan dengan gaya bahasa dalam laras sastera. Pengkaji mengumpul gaya bahasa yang digunakan di dalam teks dan mengkategorikannya dalam jadual berdasarkan jenisnya. Akhir sekali, pengkaji menganalisis gaya bahasa dalam novel Evolusi Si Nakal.

7.0       DAPATAN KAJIAN

Bahagian ini membincangkan gaya bahasa dalam novel Evolusi Si Nakal, karya Almar Nalea.

7.1       Senarai Gaya Bahasa dalam Novel Evolusi Si Nakal

Gaya Bahasa	Contoh Ayat
Sinkope	1.      Kau ni daripada keturunan apa pun aku tak tahu. 2.      “Ala, usik sikit pun tak boleh. Macam mak nenek,” balas Firdee bersahaja. 3.      “Awin tu macam itulah, kak. Ada aje kerja dia nak buat. Bila saya tanya, senyum aje tau.” Datin Rahmah menggeleng kepala...
Anafora	1.      Sekejap suka marah, sekejap suka menangis, sekejap happy lepas tu buat perangai macam budak-budak. 2.      “Tiap-tiap hari, tiap-tiap malam abang datang teman Lisa, teman Raiyan...kerja abang macam mana?” soal Lisa. 3.      Makin ditarik tangannya didalam pegangan Firdee, makin kuat pula lelaki itu memegang dan mengunci di dalam tangan kasarnya.
Repitasi	1.      Awin bukan lahir dari rahim aku, tapi daripada rahim orang lain. 2.      Rumah ni rumah pusaka arwah opah dengan arwah atuk. 3.      Baginya, Firdee melayannya dengan baik atas dasar simpati, bukan atas dasar rasa sayang yang mula dia rasai terhadap lelaki itu kini.
Bahasa asing	1.       “Hai, baby...” senyuman Remy begitu bermakna. 2.      Abang yakin Hani boleh handle. 3.      “Good afternoon, sayang...” 4.      Jangan terlalu enjoy dengan hidup...
Peribahasa	1.       “Itu pun aku faham juga. Siapalah aku kan, bagai melukut di tepi gantang saja.” Awin ketawa dengan usikan ... 2.      Bak kata pepatah, pucuk dicita ulam mendatang. 3        “... Mereka bunuh orang dengan kejam macam binatang. Tak berhati perut,” ujar Awin bersungguh-sungguh. 4        Awin tidak ambil hati dengan kata-kata Firdee itu.
Simile	1.  Kelihatan mata uminya kemerahan seperti harimau yang mahu membaham mangsanya. 2 Firdee mendekatkan kepalanya berhadapan muka Awin, gadis itu membatu ibarat patung. 3. Hatinya seperti diayun dengan pedang samurai.
Hiperbola	1.      Hampir gugur jantungnya ketika itu kerana terkejut. 2.      Terasa begitu hancur, luluh berkecai perasaannya ketika itu. 3.      Sudah separuh mati dia rindukan.
Personifikasi	1.      Tiba-tiba telefon bimbitnya di dalam poket menjerit tanda minta diangkat. 2.      Setiap kali itu juga dia akan rasa sebak dan kesedihan itu mencucuk-cucuk tangkai hatinya.
Hibrid	1.      Awin hanya mengikut apabila Firdee menarik lengannya kembali. 2.      Itu bukan kerja namanya, tapi tanggungjawab...

Jadual 1 : Gaya bahasa dalam novel Evolusi Si Nakal

Jadual 1 menunjukkan senarai gaya bahasa yang terdapat dalam novel Evolusi Si Nakal, karya Almar Nalea. Pengkaji telah mengenal pasti sembilan jenis gaya bahasa dalam novel tersebut. Jadual 1 di atas hanya mempamerkan sebahagian daripada gaya bahasa dalam novel. Gaya bahasa yang lain boleh dirujuk dalam Lampiran 1.

	7.2	Huraian Gaya Bahasa dalam Novel Evolusi Si Nakal
		Gaya bahasa merupakan cara pengarang menghuraikan isi pemikirannya melalui bahasa-bahasa khas. Gaya bahasa berfungsi sebagai instrumen untuk membuat pembaca terpengaruh dengan sebuah karya sastera.
		7.2.1	Sinkope
			Sinkope merujuk kepada penggunaan singkatan kata dalam sesuatu ayat. Sinkope biasanya digunakan dalam perbualan harian, perbualan tidak rasmi atau penulisan kreatif yang tidak menitikberatkan aspek tatabahasa. Contoh Ayat (1) “Apa aku dah buat?”soal Awin serius. (2) Saya tahu, bang. (3)Tak, umi nak Awin tahu semuanya. Jadual 2: Sinkope dalam novel Evolusi Si Nakal
			Berdasarkan Jadual 2 di atas, pengkaji mendapati bahawa sinkope dalam ayat ialah dah, bang, tak dan nak. Dah ialah singkatan kepada perkataan sudah manakala bang ialah singkatan kepada abang. Seterusnya, duk ialah singkatan kepada duduk dan kat pula ialah perkataan singkatan bagi perkataan dekat. Tak ialah perkataan singkatan kepada tidak dan nak ialah singkatan kepada hendak.
		7.2.2	Anafora
			Anafora ialah pengulangan kata di awal baris yang sejajar. Contoh Ayat (1) “Aku tahu kau lapar, aku suapkan kau,” ujar John lagi, cuba melayan baik. (2) Saja aje tak boleh nampak orang senang, saja nak suruh macam-macam, kan? (3) Makin lama, makin laju. Jadual 3:Anafora dalam novel Evolusi Si Nakal
			Perkataan yang diulangi pada awal baris yang sejajar dalam ayat (1) hingga ayat (3) dalam jadual di atas ialah aku, saja dan makin. Pengkaji mendapati bahawa pengulangan ini digunakan oleh penulis untuk menegaskan maksud kata tersebut.
		7.2.3	Repitasi
			Repitasi merujuk kepada pengulangan kata atau frasa pada baris yang sama. Contoh Ayat (1) Jangan salahkan apa yang berlaku, bukan salah Firdee dan bukan salah Awin. (2) Remy sudah berada di tangan polis, tak mustahil Black akan mengamuk dan tak mustahil Black akan mencari ... (3) “Kalau aku mati, aku nak kau pun mati dengan aku” John mengugut di telinga Awin. (4) Marah kepada diri sendiri yang seperti berharap dalam diam, marah kepada Firdee kerana melayaninya terlalu baik selama ini dan akhirnya tetap pergi meninggalkannya. Jadual 4: Repitasi dalam novel Evolusi Si Nakal
			Berdasarkan ayat dalam jadual 4 di atas, pengkaji mendapati bahawa kata atau frasa yang diulangi dalam baris yang sama dalam ayat (1) ialah bukan salah. Frasa yang diulangi dalam ayat (2) ialah tak mustahil. Seterusnya, mati diulangi dalam ayat (3). dan marah kepada diulang dalam ayat (4).
		7.2.4	Simile
			Simile merupakan kiasan yang membandingkan dua benda yang berbeza tetapi ada persamaaan. Kata bandingan yang sering digunakan dalam gaya bahasa simile ialah seperti, umpama, bak, bagai dan macam. Contoh Ayat (1)  Hatinya seperti dihayun dengan pedang samurai. (2) Hatinya juga hancur seperti hancurnya kaca-kaca yang       bertaburan di situ. (3)  Dah la dia cakap aku yang peluk dia pagi tadi, sekarang aku jatuh macam nangka busuk pula kat sini. Jadual 5: Simile dalam novel Evolusi Si Nakal
			Berdasarkan jadual 5, simile yang dikenal pasti ialah seperti, dan macam. Ayat (1), simile seperti digunakan untuk menggambarkan hati watak dalam cerita sakit seperti diayun dengan pedang samurai. Dalam ayat (2), gaya bahasa simile digunakan untuk membandingkan kekecewaan hati seperti kaca-kaca yang pecah bertaburan. Ayat (3), simile digunakan untuk menyamakan imej Awin yang tercemar dengan nangka busuk.
		7.2.5	Personifikasi Personifikasi ialah pemberian sifat manusia pada binatang, tumbuhan atau benda bukan hidup.
			Contoh Ayat (1) Tiba-tiba telefon bimbitnya di dalam poket menjerit tanda minta diangkat. (2) Setiap kali itu juga dia akan rasa sebak dan kesedihan itu mencucuk-cucuk tangkai hatinya. Jadual 6:Personifikasi dalam novel Evolusi Si Nakal
			Berdasarkan ayat (1), penulis mengenal pasti bahawa penulis memberi sifat manusia kepada telefon bimbit,iaitu menjerit. Telefon bimbit tidak sewajarnya menjerit tetapi berdering. Dalam ayat (2), sifat manusia diberikan kepada kesedihan. Kesedihan dikatakan dapat mencucuk-cucuk tangkai hati seseorang seperti manusia.
		7.2.6	Bahasa Asing
			Bahasa Melayu merupakan bahasa kebangsaan Malaysia. Oleh itu,  bahasa selain daripada bahasa Melayu dianggap sebagai bahasa asing. Contoh Ayat (1) “Tak! Melayu tulen. Confirm!” Syifa mengangkat ibu jarinya bangga. (2) “Firdee dah jumpa semua. Biarlah abah dengan Izzad pula yang take over layan tetamu, bagi peluanglah kat firdee rehat pula, mak.” Firdee mula duduk di atas katil lantas berbaring mengiring menongkat siku sambil bermain-main dengan pipi Raiyan. (3) Lisa rasa selamat dan happy abang ada. Jadual 7: Bahasa asing dalam novel Evolusi Si Nakal
			Jadual 7 menunjukkan contoh penggunaan bahasa asing dalam novel Evolusi Si Nakal. Pengkaji mendapati bahawa bahasa asing yang terdapat dalam novel tersebut hanyalah bahasa Inggeris sahaja. Berdasarkan jadual 7 di atas, penggunaan bahasa asing yang dikenal pasti ialah confirm, take over dan happy. Penggunaan bahasa Inggeris ini disebabkan oleh latar tempat cerita ini di bandar.
		7.2.7	Peribahasa
			Peribahasa ialah susunan kata yang dipilih khas, kemas, ringkas, mempunyai makna tertentu, dan mengandungi pengajaran. Peribahasa terdiri daripada perumpamaan, simpulan bahasa, pepatah, bidalan, kiasan, kata-kata hikmat dan perbilangan. Ayat (1) Aku tanya dululah, kalau tak nanti kau naik angin    pula,” perli Awin sambil menjeling sekilas lelaki di   sebelahnya itu. (2) “Eleh! Masuk bakul angkat sendiri.” Firdee mencebik. (3) “Itu pun aku faham juga. Siapalah aku kan, bagai melukut   di tepi gantang saja.” Awin ketawa dengan usikan Firdee  yang seakan-akan sedang merajuk. Jadual 8: Peribahasa dalam novel Evolusi Si Nakal Berdasarkan ayat (1) dalam jadual di atas, gaya bahasa jenis peribahasa yang dikenal pasti ialah simpulan bahasa, iaitu naik angin yang bermaksud terlalu marah. Ayat (2) juga menggunakan simpulan bahasa iaitu masuk bakul angkat sendiri. Maksud simpulan bahasa ini ialah memuji diri sendiri. Ayat (3) ialah penggunaan perumpamaan bagai melukut di tepi gantang. Perumpamaan ini bermaksud seseorang merasakan dirinya tidak penting kepada orang lain kerana dirinya lemah dan daif.
		7.2.8	Hiperbola
			Hiperbola merupakan susunan kata yang menggambarkan sesuatu secara berlebih-lebih daripada sepatutnya hingga kadangkala sukar untuk diterima akal. Ayat (1)   Sejak kau ada, hidup aku macam neraka. (2)   Hampir gugur jantungnya ketika itu kerana terkejut. Jadual 9: Hiperbola dalam novel Evolusi Si Nakal
			Pengkaji mengklasifikasikan ayat (1) dalam jadual 9 di atas sebagai hiperbola kerana pengkaji berpendapat bahawa keperitan yang kita alami di dunia tidak dapat menandingi keperitan di neraka. Ayat (2) juga dikenal pasti sebagai hiperbola. Hal ini dikatakan demikian kerana, pengkaji berpendapat bahawa perasaan terkejut yang besar sekalipun tidak mungkin boleh menggugurkan jantung.
		7.2.9	Hibrid
			Hibrid bermaksud dua perkataan yang digabungkan menjadi sepatah kata.
			Ayat (1)   Awin hanya mengikut apabila Firdee menarik lengannya kembali. (2)   Itu bukan kerja namanya, tapi tanggungjawab... Jadual 10:Hibrid dalam novel Evolusi Si Nakal
			Berdasarkan jadual 10 di atas, ayat(1) apabila ialah perkataan yang digabungkan daripada apa dengan bila. Dalam ayat (2), tanggungjawab ialah gabungan perkataan tanggung dan jawab
8.0	RUMUSAN KAJIAN
	Pengkaji telah mengenal pasti bahawa novel Evolusi Si Nakal mengandungi sembilan jenis gaya bahasa. Gaya bahasa tersebut ialah sinkope, anafora, repitasi, bahasa asing, peribahasa, personifikasi, simile, hiperbola dan hibrid. Daripada kesemua jenis gaya bahasa tersebut, pengkaji mendapati bahawa novel ini banyak menggunakan gaya bahasa sinkope. Penggunaan gaya bahasa ini disebabkan oleh teknik dialog yang banyak dalam novel. Selain itu, pengkaji mendapati bahawa repitasi dan anafora mempunyai fungsi yang sama, iaitu untuk menegaskan maksud yang terkandung pada perkataan yang diulangi itu. Seterusnya, pengkaji berpendapat bahawa penggunaan bahasa asing, iaitu bahasa Iggeris adalah sesuai dengan latar tempat cerita ini.
9.0	PENUTUP
	Gaya bahasa merupakan cara pengarang menghuraikan isi pemikirannya melalui bahasa-bahasa khas. Lazimnya, gaya bahasa banyak digunakan dalam karya-karya sastera seperti novel dan cerpen. Gaya bahasa ini dapat menjadikan sesebuah karya itu lebih kreatif dan menarik. Oleh hal yang demikian, karya sastera dikenali sebagai laras sastera atau lebih spesifik lagi laras sastera kreatif. Pengkaji berharap agar hasil kajian tentang gaya bahasa sastera ini dapat memberi inspirasi kepada pengkaji lain untuk mengkaji persamaan atau perbezaan antara laras bahasa sastera kreatif dengan laras bahasa sastera bukan kreatif pada masa akan datang.

                                                                          

BIBLIOGRAFI

Buku

Almar Nalea, 2014. Evolusi Si Nakal. Selangor: Penulisan Enterprise.

Nawi Ismail et al., 2017. Bahasa Melayu Topikal, Penggal 3, Tingkatan 6 Edisi Ketiga. Selangor:Pustaka Salam Sdn.Bhd.

Bahan Internet

Nik Hassan Basri Nik Ab. Kadir. “Pengajaran Gaya Bahasa Dalam Bahasa Melayu”. Dalam Jurnal Pengajian Melayu, Jilid 16, 2005. Diakses pada 30 Jun 2018, daripada https://www.myjurnal.my/public/article-download

Sri Murniati dan Al-Mustaqeem M Radhi. 2011. Reformasi Pendidikan II, Meninjau Peranan Komponen Kesusasteraan Bahasa Melayu dalam Pembangunan Pemikiran Pelajar. Rawang, Selangor:Institusi Kajian Dasar. Diakses pada 1 Julai 2018, daripada https://www.kas.de/wf/doc/kas_30265-1522-2-30.pdf

Ab.Razak Ab.Karim “Analisis Laras Resepi Melayu”. Diakses pada 1 Julai 2018,   daripada  https://www.researchgate.net/publication/308723717_ANALISIS_ LARAS_RESEPI_MELAYU